Τα smartphones είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής, προσφέροντας επικοινωνία, πληροφορίες και ψυχαγωγία. Ωστόσο, αυξάνονται οι ανησυχίες ότι τα κινητά τηλέφωνα χρησιμοποιούνται ως μέσα παρακολούθησης από κυβερνήσεις, εταιρείες και μυστικές υπηρεσίες.
Είναι όμως αλήθεια ότι τα smartphones καταγράφουν τις κινήσεις μας, τις συνομιλίες μας και τις διαδικτυακές μας δραστηριότητες ή μήπως αυτές οι ανησυχίες είναι υπερβολικές;
1. Τρόποι με τους Οποίους Τα Smartphones Παρακολουθούν τους Χρήστες
📍 Παρακολούθηση Τοποθεσίας (GPS & Δίκτυα Κινητής)
- Όλα τα smartphones διαθέτουν GPS, το οποίο μπορεί να καταγράφει και να αποθηκεύει τη θέση του χρήστη.
- Ακόμα κι αν απενεργοποιηθεί το GPS, το κινητό μπορεί να εντοπιστεί μέσω των κεραιών κινητής τηλεφωνίας και των Wi-Fi δικτύων.
- Πλατφόρμες όπως το Google Maps και το Facebook καταγράφουν το ιστορικό τοποθεσίας για “εξατομικευμένες εμπειρίες”.
🎤 Καταγραφή Συνομιλιών & “Υποκλοπή” μέσω Μικροφώνου
- Πολλοί χρήστες έχουν αναφέρει ότι βλέπουν διαφημίσεις για προϊόντα που μόλις ανέφεραν σε συνομιλίες.
- Αυτό εγείρει ανησυχίες ότι οι εφαρμογές “ακούνε” τις συνομιλίες μας μέσω του μικροφώνου.
- Το Facebook, η Google και άλλες εταιρείες έχουν αρνηθεί ότι καταγράφουν τις συνομιλίες, αλλά έχουν παραδεχτεί ότι συλλέγουν δεδομένα ήχου για βελτίωση των υπηρεσιών.
📸 Πρόσβαση σε Κάμερα & Βιομετρικά Δεδομένα
- Οι εφαρμογές μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην κάμερα του κινητού και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να τη χρησιμοποιήσουν χωρίς ειδοποίηση.
- Η χρήση αναγνώρισης προσώπου (Face ID) και δακτυλικών αποτυπωμάτων δημιουργεί φόβους για αποθήκευση βιομετρικών δεδομένων από εταιρείες ή κυβερνήσεις.
💾 Συλλογή Δεδομένων Χρήσης & Ιστορικού Αναζητήσεων
- Οι Google, Apple, Facebook, Amazon και Microsoft (GAFAM) αποθηκεύουν κάθε αναζήτηση, κλικ και αλληλεπίδραση των χρηστών τους.
- Το Google Assistant, η Siri και η Alexa αποθηκεύουν φωνητικές εντολές, ακόμα και όταν δεν χρησιμοποιούνται ενεργά.
📡 Μυστικές Εφαρμογές Παρακολούθησης (Spyware & Stalkerware)
- Υπάρχουν κακόβουλα λογισμικά (spyware) που μπορούν να εγκατασταθούν κρυφά και να καταγράφουν μηνύματα, κλήσεις, τοποθεσία και χρήση εφαρμογών.
- Πρόσφατα, το λογισμικό Pegasus αποκαλύφθηκε ότι χρησιμοποιήθηκε από κυβερνήσεις για κατασκοπεία δημοσιογράφων και πολιτικών.
2. Κυβερνητική & Εταιρική Παρακολούθηση μέσω Smartphones
🔍 NSA & CIA – Διαρροές Snowden
- Το 2013, ο Edward Snowden αποκάλυψε ότι η NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ) συλλέγει δεδομένα από smartphones μέσω του προγράμματος PRISM.
- Σύμφωνα με τα έγγραφα, η NSA μπορεί να παρακολουθεί συνομιλίες, μηνύματα, emails και δεδομένα GPS.
🌍 Κυβερνήσεις & Νόμοι για την Παρακολούθηση
- Ο Πατριωτικός Νόμος (Patriot Act) στις ΗΠΑ επιτρέπει στην κυβέρνηση να απαιτεί δεδομένα από εταιρείες τηλεπικοινωνιών.
- Η Κίνα εφαρμόζει συστήματα επιτήρησης μέσω smartphones, όπως το κοινωνικό σύστημα πίστωσης (social credit system).
💰 Οι Μεγάλες Τεχνολογικές Εταιρείες (Big Tech) Χρησιμοποιούν Δεδομένα για Κέρδος
- Η Google και το Facebook βασίζονται στη συλλογή δεδομένων για την παροχή στοχευμένων διαφημίσεων.
- Τα δεδομένα των χρηστών πωλούνται σε διαφημιστικές εταιρείες, δημιουργώντας δισεκατομμύρια σε έσοδα.
3. Πώς Μπορεί να Προστατευτεί Κάποιος από την Παρακολούθηση;
🛑 Απενεργοποίηση Τοποθεσίας & Παρακολούθησης Διαφημίσεων
- Ρυθμίσεις → Απόρρητο → Υπηρεσίες Τοποθεσίας → Απενεργοποίηση
- Απενεργοποίηση διαφημιστικής παρακολούθησης στις ρυθμίσεις των Google & Apple
🔊 Περιορισμός Πρόσβασης σε Μικρόφωνο & Κάμερα
- Έλεγχος αδειών εφαρμογών για μικρόφωνο, κάμερα και τοποθεσία.
- Κάλυψη της μπροστινής κάμερας με αυτοκόλλητο όταν δεν χρησιμοποιείται.
🛡 Χρήση VPN & Ανώνυμης Περιήγησης
- Τα VPN (Virtual Private Networks) κρύβουν την τοποθεσία και τις κινήσεις του χρήστη.
- Η χρήση ανώνυμων μηχανών αναζήτησης (π.χ. DuckDuckGo, Brave Browser) μειώνει την ιχνηλάτηση.
📵 Χρήση Αποκεντρωμένων & Ασφαλών Τηλεπικοινωνιών
- Αντί για WhatsApp & Facebook Messenger → Προτιμήστε το Signal ή το Telegram.
- Χρήση ανοιχτού λογισμικού (Linux-based κινητά όπως το GrapheneOS) για μεγαλύτερη ασφάλεια.
4. Συμπέρασμα: Είναι τα Smartphones Μέσα Κατασκοπείας;
✔️ Ναι, τα smartphones χρησιμοποιούνται για παρακολούθηση, είτε από κυβερνήσεις, είτε από διαφημιστικές εταιρείες.
✔️ Οι χρήστες έχουν περιορισμένο έλεγχο στα δεδομένα τους, καθώς πολλές εφαρμογές συλλέγουν πληροφορίες στο παρασκήνιο.
✔️ Υπάρχουν τρόποι να μειώσει κάποιος την έκθεσή του, αλλά η πλήρης ανωνυμία είναι σχεδόν αδύνατη σε έναν ψηφιακό κόσμο.
💡 Είναι τα smartphones εργαλεία διευκόλυνσης της ζωής μας ή το απόλυτο εργαλείο παρακολούθησης και ελέγχου;